Տրամագիծ

Շրջանագիծ

1.Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը: (3 միավոր)   Ամառվա մի օր ուղ-որները, կես-րվա շոգից սաստիկ հո-նած, ճանապար-  էին գնում: Նրանք տեսան մի սոսի, մոտեցան և պա-կեցին նրա ստվերում` հանգստանալու: Նայելով սոսու ոստերին` իրար մեջ խոսեցին.   – Բայց ախր անպտուղ է այդ ծառը և մար-կանց  համար անօ-ուտ: Սոսին նրանց տխրաձայն պատասխանեց .  – Ապերախտ եք դուք, իմ հովանուց օգտվում եք և տեղնուտեղն էլ ինձ անպտուղ ու անօգուտ անվանում: Այդպես էլ որոշ մարդկանց բա-տը չի բերում. նրանք լավություն են անում մերձավորներին, բայց շնոր-ակալություն չեն ստանում:
ուղևորները,
կեսօրվա
հոգնած
ճանապարհ
պառկեցին
մարդկանց
անօրուտ
բադտը
շնորհակալություն
2․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր 4 բառ, որոնց հնչյունների և տառերի քանակը չի համապատասխանում։ (2 միավոր)
ուղևորները-5տառ 6հնչյուն
ճանապարհ-8տառ 5հնչույն
շնորհակալություն-14տառ 13հնչյուն
որոշ-4տառ 5հնչույն
3․Քանի՞ տառ և քանի՞ հնչյուն կա հետևյալ բառերից յուրաքանչյուրում՝ ճանապարհ, ուղևոր, սոսի, ոստ։ (2 միավոր)
ուղևորները-5տառ 6հնչյուն
ճանապարհ-8տառ 5հնչույն
սոսի-4տառ 5տառ
ոստ-3տառ 4հ

«Приключения Незнайки»

Незнайка очень хотел чему-нибудь научиться, но не любил трудиться. Ему хотелось научиться сразу, без всякого труда, а из этого ничего не могло получиться.
Однажды Незнайка решил стать художником. Пришёл он к Тюбику и говорит:
– Слушай, Тюбик, я тоже хочу быть художником. Дай мне краски и кисточку.
Тюбик был совсем не жадный, он подарил Незнайке свои старые краски и кисточку. В это время к Незнайке пришёл его друг Гунька.
– Садись, Гунька, сейчас я тебя буду рисовать, – сказал Незнайка. Гунька обрадовался, сел на стул, и Незнайка начал его рисовать. Ему хотелось, чтобы на портрете Гунька был красивый, и он нарисовал ему красный нос, зелёные уши, синие губы и оранжевые глаза.
– Ну-ка, покажи, что получилось! – попросил Гунька.
Незнайка показал.
– Да разве, я такой? – закричал Гунька.
– Конечно, такой. Какой же ещё?
– А нос почему красный? А волосы почему голубые? Разве у меня голубые волосы?
– Голубые, – ответил Незнайка. – Но если тебе не нравится, я могу
сделать зелёные. Гунька обиделся и ушёл домой, а Незнайка всю ночь не спал.
Когда все малыши уснули, Незнайка взял краски и начал рисовать всех. Пончика он нарисовал таким толстым, что он даже не помести՛лся на портрете. Торопыжку нарисовал на тоненьких ножках и с собачьим хвостом. Доктору Пилюлькину вместо носа нарисовал градусник. Словом, Незнайка всех нарисовал в смешном виде. Получилась целая выставка.
Первый проснулся доктор Пилюлькин. Он увидел на стене портреты и стал смеяться. Они ему очень понравились.
– Молодец, Незнайка! – говорил доктор Пилюлькин. – Никогда в
жизни я так не смеялся. Наконец он остановился около своего портрета и строго спросил:
– А это кто? Неужели это я? Это очень плохой портрет. Ты лучше сними его.
Потом проснулись все остальные коротышки. Всем им нравились портреты других, а свои портреты не нравились.
– Никогда больше не буду рисовать, – решил Незнайка. – Я рисую, рисую, а никто даже спасибо не скажет. Не хочу больше художником быть.

Запомни!

1. Найди лишнее слово.

1. кисточка, краски, ложка, карандаш, мел;
2. портрет, картина, салат, рисунок;
3. футболист, пловец, музыкант, боксёр.

2. Вместо точек вставь соответствующие предлоги: у, на, к, около, под.

Незнайка пришёл к Тюбику. 2. Он повесил все портреты на стену и сделал под ними надписи. 3. Разве у меня голубые волосы? 4. Он остановился около своего портрета.

3. Вместо точек впиши слова я, ты, он, вы, они, мы.

1. Где дети? – они учат уроки. 3. мы никогда не спорим. 4. С кем вы дружите? 5. Что ты делаешь? – я звоню Мише. 6. он учится в пятом классе.

4. Допиши окончания.

Я рисую, рисую, а никто даже спасибо не скажет . 2. И с теми, с кем сегодня я во дворе дружу, железную дорогу в тайге я проложил . 3. Когда ты обычно делаеш уроки? 4. Кто сегодня дежурит? 5. Кому ты сейчас звониш?

1.  Համո Սահյանի «Անտառում»  բանաստեղծությունը անգի՛ր սովորիր(ամբողջությամբ կամ ամենաքիչը՝ 4 տուն), բանաստեղծությունը 5-6 նախադասությամբ բլոգումդ պատմի՛ր
   Անտառում աշուն էր։ քամին օրորում էր ծառերը։ Անտառում կային շշուկներ, խոնավ բուրմոնւքներ ։
   (արձակի փոխադրիր)։
2. Բացատրի՛ր տրված փոխաբերությունները /ոչ ուղիղ իմաստով գործածված արտահայտությունները/:

ա)Անտառում ամպի ծվեններ կային: Շողք կար

բ)Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն: Անտառում աղմուկ կար

գ)Օրոր էր ասում աշունն անտառին:

դ) Եղյամն էր սունկի գլուխն արծաթում:

3. Բանաստեղծության ո՞ր պատկերն է քեզ շատ դուր գալիս: Պատասխանդ հիմնավորի՛ր:
   Անտառում կային շշուկներ,
4. Նկարի՛ր քեզ դուր եկած բանաստեղծական տունը կամ տները, ձայնագրի՛ր, տեղադրի՛ր բլոգումդ:
5. Գրի՛ր կապույտ, մշուշ, կածան, եղյամ, հողմ, որսկան  բառերի հոմանիշները:

կապույտ-երկնագույն
մշուշ-Մառախուղ,
կածան-ճանապարհ
եղյամ-Ցող, շաղ,
հողմ-Քամի
որսկան-Որսորդ,

Անտառում ամպի ծվեններ կային,
Կապույտ մշուշներ կային անտառում.
Օրոր էր ասում աշունն անտառին.
Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։

Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն
Եվ խոնավ-խոնավ բուրմունքներ կային….
Իրար փաթաթված ստվեր ու կածան,
Ու հետքե՜ր, հետքե՜ր, հետքե՜ր մարդկային։

Եղյամն էր սնկի գլուխն արծաթում,
Մրսում էր կարծես վայրի նշենին,
Հանգստանում էր հողմը բացատում՝
Ականջն ամպրոպի ազդանշանին։

Եղնիկի հորթը, մամուռը դնչին,
Թռչում էր իր մոր բառաչի վրա,
Եվ որսկանը թաց խոտերի միջին
Կորած հետքերն էր որոնում նրա։

Փայտահատը հին երգն էր կրկնում
Եվ տաք սղոցն իր յուղում էր կրկին,
Թեղին անտարբեր ականջ էր դնում
Տապալված կաղնու խուլ հառաչանքին։

Անտառապահի տնակի առաջ
Խարույկն իր խաղաղ ծուխն էր ծածանում,
Եվ խարույկի մոտ եղևնին կանաչ
Սոճու հետ սիրով զրույց էր անում…

Անտառում խորին խորհուրդներ կային
Եվ արձագանքներ կային անտառում,
Օրոր էր ասում աշունն անտառին,
Սակայն անտառի քունը չէր տանում։­

Մենք ապրում ենք Երկրի վրա: Երկիրը մի հսկայա­կան գունդ է, որի մակերևույթը պատված է ցամաքով և ջրով: Իսկ ուրիշ ի՞նչ մարմիններ կան աշխարհում:
Դրանցից ձեզ առավել ծանոթ են Լուսինն ու Արեգակը: Մութ գիշերը երկն­քին նայելիս մենք տեսնում ենք բազ­մաթիվ լուսատու, առկայծող կետեր: Դրանք աստղերն են: Բացի աստղերից՝ հայտնի են նաև մեծ ու փոքր երկնային շատ այլ մարմիններ, օրինակ՝ Արեգակի շուրջը պտտվում են նրա համեմատ փոքր չափեր ունեցող մարմիններ, որոնք կոչվում են մոլորակ­ներ: Դրանցից մեկը Երկիրն է: Հետագայում դուք կծանոթանաք երկնային մի շարք այլ մարմինների:

Այդ բոլոր մարմինների ամբողջությունն ընդունված է անվանել տիե­զերք: Տիեզերք բառը նշանակում է մեծ եզերք (տի՝ մեծ): Այսինքն՝ տիեզերքն այն ահռելի տարածությունն է, որը լցված է հսկայական թվով տար­բեր չափեր և զանգվածներ ունեցող երկնային մարմիններով:

Աստղեր և համաստեղություններ: Անզեն աչքով գիշերը երկնքում կա­րելի է տեսնել մինչև 6000 աստղ, իսկ նույնիսկ փոքր աստղադիտակով կա­րելի է հաշվել միլիոնավոր աստղեր: Այդպիսի աստղ է նաև մեզ լավ ծանոթ Արեգակը: Համեմատած Արեգակի հետ՝ մնացած աստղերը մեզնից շատ ավելի մեծ հեռավորությունների վրա են գտնվում, և դա է պատճառը, որ դրանք այդքան փոքր են երևում:

Իրականում աստղերը շիկացած, լուսարձակող հսկայական գազային մարմիններ են, որոնք հիմնականում կազմված են ջրածնից և հելիումից: Աստղերի ընդերքում գազերն ուժեղ սեղմված են ու շիկացած: Դրանց ջերմաստիճանը հասնում է միլիոնավոր աստիճանների: Աստղերն իրենց չա­փերով, զանգվածով և պայծառությամբ տարբերվում են միմյանցից: Արե­գակը միջին մեծությամբ աստղ է:

Աստղերը հավասարաչափ չեն բաշխված տիեզերքում: Դրանք միա­վորվելով, կազմում են աստղային հսկայական խմբեր, որոնք կոչվում են գալակտիկաներ:
Դեռևս հին ժամանակներում երկն­քում աստղերի դիրքը որոշելու, միմյան­ցից տարբերելու համար մարդիկ աչքով տեսանելի աստղերը բաժանել են խմբե­րի և դրանք անվանել համաստեղություններ: Համաստեղությունները կոչել են կենդանիների, առասպելական հերոսների և այլ անուններով, օրինակ՝ Մեծ Արջ, Փոքր Արջ, Առյուծ, Վիշապ, Անդրոմեդա և այլն: Ներկայումս գիտնականներն ամբողջ երկնակամարում առանձնացրել են 88 համաս­տեղություն՝ գալակտիկաներ: Մեր գալակ­տիկան, որում գտնվում են նաև Արե­գակը և Երկիրը, պարունակում է մոտ 100 միլիարդ աստղ: Բացի մեր գալակ­տիկայից՝ գոյություն ունեն հսկայական թվով այլ գալակտիկաներ:

Աստղային երկնքում առավել հեշտ է գտնել Մեծ Արջի համաստեղությունը, որի պայ­ծառ յոթ աստղի համախումբն անվանում են Շերեփ (դրանց դասավորու­թյունը նման է շերեփի): Եթե շերեփի երկու եզրային աստղերը մտովի միացնեք իրար և տեղափոխվեք այդ աստ­ղերի միջև հեռավորությունից մոտավորա­պես հինգ անգամ մեծ հեռավորություն, ապա կտեսնեք Բևեռային աստղը: Այդ աստղը երկնակամարում անշարժ է  և  միշտ ցույց է տալիս հյուսիսային ուղղությունը: Բևեռային աստղից սկսվում է Փոքր Արջի համաստեղությունը:

Հարցեր՝
1. Ի՞նչ է Տիեզերքը: Ի՞նչ է աստղը: Աստղներ դա հեռվից երևող կետերնեն։ Տիեզերքը եթե չլիներ մենք չեյինք լինի որովհետև մոլորակը տիեզերքի մեջե գտնվում։
2. Ի՞նչ է համաստեղությունը: Թվարկե՛ք մի քանի համաստեղության անուններ: օրինակ՝ Մեծ Արջ, Փոքր Արջ, Առյուծ, Վիշապ, Անդրոմեդա և այլն:
3. Ո՞րն է երկնքում երևացող ամենապայծառ աստղը: Արև
4․ Տիեզերական ի՞նչ մարմիններ գիտես, թվարկիր: լուսին աստղներ մոլորակներ և այլն։

— What job do you think is the most important? Why?
– What job would you like to do in the future?

Key Vocabulary

• architect-ինժինեռ
• journalist-լրագրող
• nurse բուժքույր
• mechanic մեխանիկ
• pilot-ոթաչուր
• baker-ատամնաբուժ
• engineer-ինժինեռ
• dentist- ատամնաբույժ
• office worker- գրասենյակում աշխատող
• designer դիզայնեռ

Reading Text: “People and Their Jobs”

Many people in my town have interesting jobs.
My aunt Lisa is an architect. She designs beautiful houses and buildings. She works in a big office with other architects and engineers.
My uncle Tom is a pilot. He flies airplanes and travels to many countries. He loves his job because he can see the world from the sky.
My best friend’s mother is a baker. She gets up very early every morning to make fresh bread, cakes, and cookies. The smell from her bakery is amazing!
My neighbor Mr. Brown is a mechanic. He repairs cars and motorcycles. He knows everything about engines.
I think all jobs are important. When I grow up, I want to be a journalist because I love writing stories and learning new things about people.

Comprehension Questions

1. What does Lisa do for a living? She designs beautiful houses and buildings.
2. Why does Tom love his job? He loves his job because he can see the world from the sky.
3. What time does the baker usually start work? She gets up very early every morning to make fresh bread, cakes, and cookies.
4. What does Mr. Brown repair? mechanic.
5. What job does the writer want to have in the future?

Vocabulary Practice

A. Match the job to what they do:

B. Fill in the blanks with the correct word:
(architect, pilot, baker, mechanic, journalist)

1. My father is a __pilot________. He flies to many countries every week.
2. The _____baker_____ makes delicious cakes in her bakery.
3. A ____architect______ draws plans for new buildings.
4. The ___mechanic_______ fixes cars in his garage.
5. I want to be a ______journalist____ because I like writing.

Homework

Write a short paragraph (6–8 sentences) about your dream jod:
I about dentist workes

Ինչպե՞ս ճանաչել հայկական խաչքարը, ի՞նչ են խորհրդանշում հայկական դրոշի կարմիր-կապույտ-ծիրանագույնը, ինչո՞ւ են հայերը նուռ սիրում եւ ո՞վ կարող է կարդալ խազերը։

Ահա, Հայաստանին հատուկ պատկերների մի շարք.

Հավերժության նշան

Հայկական հավերժության նշանը հայ մշակույթի ամենաշատ հանդիպող տարրերից է։ Եկեղեցական հնագույն զարդանախշերից մինչեւ մեր օրերը պահպանված այս նշանը հաճախ կարելի է տեսնել ժամանակակից խորհրդանշանների եւ տարբեր ընկերությունների լոգոների վրա։ Այն համարվում է նաեւ արեւի նշան։ Խորհդրանշում է մեր անվերջ խիզաղ ու չհանձնվող ոգին։

Այբուբեն

Հայաստանի խորհրդանիշների շարքում ամենաառանձնահատուկն է, հայության ձեւավորման գործում մեծագույն դերակատարում ունեցածը։ Ըստ ավանդության՝ հայոց այբուբենի 36 տառը որպես Աստծո պարգեւ է շնորհվել Մեսրոպ Մաշտոցին։ Հայկական այբուբենը շարունակաբար եւ գրեթե անփոփոխ գործածվում է մ.թ. 5-րդ դարից ի վեր։

Խազեր

Երբ մարդիկ մտածում են երաժշտությունը պատկերող նշանների մասին, հիշում են հնգագիծը, բանալիներն ու նոտաները։ Հայերը, սակայն, ունեին նոտագրության իրենց սեփական համակարգը, որն անվանում էին «խազեր»։ Դարերի ընթացքում այն այնքան բարդացավ, որ մարդիկ մոռացան, թե ինչպես է պետք կարդալ դրանք։ Այնուամենայնիվ, հետագա դարերում համակարգը պարզեցվեց, վերստին կյանքի կոչվեց եւ մինչ օրս ուսուցանվում է Հայաստանում՝ իբրեւ նոտագրության ազգային տեսակ։

Խաչքար

Հրաբխային տուֆին փորագրված հայկական խաչքարերը զարդարվեստի յուրահատուկ օրինակներ են։ Պատմականորեն խաչքարը տեղադրվում էր իբրեւ շիրմաքար՝ գերեզմանաքար, սակայն հաճախ հանդես էր գալիս նաեւ իբրեւ դեկորատիվ տարր կրոնական եւ մշակութային կառույցների համար։ Այն համարվում է նաև բաց խորան։

Արարատ

Հայկական մշակույթի ամենաճանաչելի խորհրդանիշը երկգագաթ Արարատ լեռան պատկերն է: Այն ամենուր է՝ ազգային ու պետական խորհրդանիշներից մինչեւ ֆուտբոլի հավաքականի շապիկները։ Արարատի շուրջ է միավորված հայությունը, իսկ ըստ Աստվածաշնչի՝ Արարատի գագաթին է հանգրվանել Նոյի տապանը։

Գորգեր

Հայկական գորգերին հաճելի է նայելը. գեղեցիկ են, հագեցած գունազարդ նախշերով ու խորհրդավոր նշաններով: Ժողովրդական արվեստի ավանդական այս ձեւը հանդիպում է ամբողջ հայկական լեռնաշխարհում, եւ չնայած ոճական միասնությանը՝ տարբերվում է ըստ ծագման վայրերի։ Այժմ հատկապես հայտնի են արցախյան գորգերը։

Նուռ

Այն պտղաբերության, լիության ու բախտավորության խորհուրդ ունի, միեւնույն ժամանակ շատ համեղ է։ Նուռն առկա է հայկական մշակույթում՝ արվեստից մինչեւ զարդեր ու հուշանվերներ։ Այսպես, օրինակ, աշխարհահռչակ կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովը աշուղ Սայաթ-Նովայի մասին իր ֆիլմն անվանել էր «Նռան գույնը»։

Դրոշ

Հայաստանի դրոշը բազմաթիվ փոփոխությունների է ենթարկվել իր գոյության ընթացքում։ Կարծիք կա, որ Հայաստանի Հանրապետության դրոշի հեղինակը մխիթարյան հայր Ղեւոնդ Ալիշանն է, ով դրա նախնական տարբերակը ստեղծել է դեռեւս XIX դարում։ Ներկայիս դրոշն ուղղակիորեն կրկնում է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության (1918-1920թթ.) եռագույնը՝ կարմիր-կապույտ-ծիրանագույնը: 

Կարմիրը խորհրդանշում է հայկական լեռնաշխարհը, հայ ժողովրդի դարավոր գոյամարտը, քրիստոնյա հավատքը, Հայաստանի ազատությունն ու անկախությունը։ Կապույտը նշանավորում է հայ ժողովրդի՝ խաղաղ երկնքի տակ ապրելու ցանկությունը, իսկ ծիրանագույնը՝ Հայաստանի ժողովրդի ստեղծագործ տեսակը եւ աշխատասեր տեսակը։

Զինանշան

Զինանշանին պատկերված առյուծն ու արծիվը հազարավոր տարիներ եղել են հայկական արքայատոհմերի խորհրդանիշները: Նրանք միասին պահում են վահան, որը ներկայացնում է չորս գլխավոր արքայատոհմերին, իսկ կենտրոնում Արարատն է։ Զինանշանի վրա կա է նաեւ հինգ տարր՝ սուր, կոտրված շղթա, հասկերի խուրձ, ժապավեն եւ փետուրներ։ Դրանք ներկայացնում են արիությունը, հայ ժողովրդի պայքարը հանուն ազատության եւ անկախության, հայ ժողովրդի ստեղծագործ տաղանդը եւ խաղաղասեր ոգին։